Dharana, Dhyana và Samadhi là ba
bước cuối cùng trong Ashtanga Yoga của
Patanjali. Không có sự tách biệt hay phân định rạch ròi giữa chúng, vì chúng
đan vào nhau để làm rõ tính chất các thực hành tâm linh bên
trong của thiền được gọi là Raja Yoga.
Ba bước này tập trung vào mục đích thực sự của Yoga và chúng là các thực hành của cuộc hành trình bên trong được gọi là yatra tâm linh. Trong các bài viết còn lại của loạt bài về Ashtanga Yoga, DAAJI giúp chúng ta hiểu về vai trò của Dharana, Dhyana và Samadhi, và cách chúng đưa chúng ta đến tột đỉnh của Yoga - hợp nhất hay thấm nhập sự Tồn tại Tối thượng.
Ba bước này tập trung vào mục đích thực sự của Yoga và chúng là các thực hành của cuộc hành trình bên trong được gọi là yatra tâm linh. Trong các bài viết còn lại của loạt bài về Ashtanga Yoga, DAAJI giúp chúng ta hiểu về vai trò của Dharana, Dhyana và Samadhi, và cách chúng đưa chúng ta đến tột đỉnh của Yoga - hợp nhất hay thấm nhập sự Tồn tại Tối thượng.
Cho đến lúc này, chúng ta đã tìm hiểu 5
bước đầu tiên trong Ashtanga Yoga của
Patanjali - Yama, Niyama, Asana, Pranayama và Pratyahara. Mỗi bước đều có mục đích của
chúng, và cùng nhau chúng giúp chúng ta thanh lọc ý nghĩ, hành động, tư thế
và năng lượng, bao gồm cả hơi thở và hướng các giác quan vào bên trong tới trường
ý thức. Tất cả những thứ này chuẩn bị cho chúng ta đi sâu hơn vào trái tim và
tâm trí. Thông qua Dharana, Dhyana và Samadhi, chúng ta mở ra tiềm năng của các thể tvi tế và sau đó vượt
ra ngoài những thứ này, cuối cùng đến trạng thái Tuyệt đối. Nếu bạn có thể hình dung
một con người được cấu thành từ vật chất, năng lượng và trạng thái hư không tuyệt
đối - cơ thể, tâm trí và linh hồn - thì lúc này chúng ta ra khỏi thế giới vật
lý bước vào cảnh vực của các dạng năng lượng ngày càng vi tế hơn cho đến khi tới Trung tâm của sự tồn tại của chúng ta, đó là hư không Tuyệt đối ở tại nền tảng của
mọi thứ.
KINH PATANJALI
Có rất nhiều câu kinh về Dharana, Dhyana và Samadhi trong nghiên cứu có tầm ảnh hưởng lớn của Patanjali. Dưới
đây là một số câu liên quan đến bài viết này:
3.1: Deshah bandhah chittasya
dharana
Dharana
là quá trình mà tâm trí gắn vào một đối tượng nào đó trong cơ thể hoặc ngoài cơ
thể, và giữ nó ở trạng thái đó.
3.2: Tatra pratyaya ekatanata
dhyanam
Khi có dòng chảy không bị phá vỡ hoặc
không bị gián đoạn của kiến thức trong đối tượng đó hoặc phần đó của cơ thể, nó được gọi là Dhyana.
3.3: Tad eva artha matra
nirbhasam svarupa shunyam iva samadhih
Chỉ khi bản chất của đối tượng đó, của nơi đó
hoặc của điểm đó soi sáng tâm trí, mà không có bất cứ hình tướng nào, trạng
thái đắm chìm đó được gọi là Samadhi.
Nó đến trong thiền khi hình tướng hay phần bên ngoài không còn.
3.4: Khayam ekatra samyama
Khi ba quá trình Dharana, Dhyana và Samadhi được kết hợp với nhau ba trong một,
trên cùng một đối tượng, một nơi hoặc một điểm, nó được gọi là Samyama. Hình tướng biến mất, và chỉ còn
lại bản chất.
3.5: Tad jayat Prajna lokah
Thông qua việc làm chủ quá trình ba trong một
của Samyama, ánh sáng của kiến thức,
nhận thức siêu vượt và ý thức cao hơn xuất hiện.
3.6: Tasya bhumisu viniyogah
Samyama dần đi vào các mức độ, trạng thái hoặc giai đoạn tinh tế hơn của sự thực hành.
3.7: Khayam antar angam
purvebhyah
Ba thực hành [Dharana, Dhyana và Samadhi] đi sâu vào bên trong hơn 5 thực
hành trước đó.
3.8: Tad api bahir angam
nirbijasya
Tuy nhiên, chúng vẫn ở bên ngoài so với Samadhi đích thực - trạng thái không
có đối tượng hay thậm chí là đối tượng tiềm năng để tập trung.
3.9: Vyutthana nirodhah
samskara abhibhava pradurbhavau nirodhah ksana chitta anvayah
nirodhah-parinamah
Cấp độ cao của sự làm chủ được gọi là nirodhah-parinamah xảy ra trong giai đoạn
chuyển tiếp, ở đó khuynh hướng nổi lên của những dấu ấn sâu gặp khuynh
hướng lắng xuống và sự chú ý của chính trường tâm trí.
3.10: Tasya prashanta vahita
samskarat
Dòng chảy ổn định của trạng thái nirodhah-parinamah được duy trì bằng việc tạo ra thói quen thực hành hàng ngày.
3.11: Sarvarathata ekagrata
ksaya udaya chittasya samadhi-parinamah
Sự làm chủ được gọi là samadhi-parinamah là giai đoạn chuyển tiếp trong đó khuynh hướng phân tâm (tâm phân tán) lắng xuống và khuynh hướng tập trung (nhất tâm) xuất hiện.
3.12: Tatah Punah
shanta-uditau tulya- pratyayau chittasya ekagrata-parinimah
Sự làm chủ được gọi là ekagrata-parinamah là giai đoạn chuyển tiếp trong đó khuynh hướng tập trung của ý thức nổi lên rồi lắng xuống. Ý nghĩ về thời gian biến mất, quá khứ
và hiện tại là một, và tâm trí ở trạng thái tập trung.
3.13: Hirdaye chitta samvit
Bằng việc thực hành Samyama về trái tim, kiến thức
của tâm trí được thành tựu.
Patanjali mô tả về Dharana, Dhyana và Samadhi cùng nhau, bởi vì ông coi chúng
là những phần của sự phát triển không ngừng nghỉ, liên quan đến sự tập trung hay sự ổn
định hướng vào bên trong. Thiền thường bắt đầu với sự gợi ý (Dharana). Gợi ý (sankalpa) này sinh ra dòng ý định với năng lượng và hướng suy
nghĩ.
Khi ý định đó tiến vào sâu hơn, lặn vào phạm vi trải nghiệm của trái tim, chúng ta bước tới thiền (Dhyana). Kết quả là Samadhi, hay sự đắm chìm trong đối tượng thiền. Và chất lượng của
Samadhi mà chúng ta trải nghiệm tùy thuộc vào trường năng lượng mà chúng ta tạo ra thông qua quá trình thiền.
DHARANA
Dharana
thường được dịch là ‘sự tập trung’, và dĩ nhiên nó là một phần của sự tập trung.
Nhưng ý nghĩa của nó rộng hơn và thú vị hơn nhiều so với chỉ đơn thuần là khả
năng tập trung với sự chú ý vào một điểm. Dharana
cũng bao gồm khả năng chứa đựng, nắm giữ và cũng như tử cung, nuôi dưỡng giống như
cách Đất Mẹ sinh ra một cội cây từ một hạt giống được gieo vào lòng Đất. Khi
ý thức mở rộng, cuối cùng khả năng chứa đựng của chúng ta rộng lớn
đến mức chúng ta có thể dung hứa Thượng đế bên trong mình.
Khi bắt đầu Thiền Heartfulness, chúng ta
đưa ra gợi ý “Nguồn Ánh sáng Thiêng liêng trong trái tim tôi đang thu hút tôi vào bên trong”, và sau đó chúng ta phát triển, bao bọc, giữ gìn và nuôi dưỡng gợi ý đó. Dharana dẫn đến sự tập
trung bởi vì có dòng chảy không ngừng hướng tới một đối tượng, đó là thứ được mang chứa và nuôi dưỡng trong trái tim. Ở đây cần một chút nỗ lực, thông qua
quá trình gợi ý định hướng dòng suy nghĩ, nhưng lý tưởng là nuôi dưỡng khả năng để nó trở thành nỗ lực phi áp lực. Sự gợi ý này dẫn ý thức đi vào dòng chảy bên trong hướng
tới Nguồn, vì vậy chúng ta đang hướng tới mục tiêu đồng nhất hoàn toàn với
Nguyên lý Thiêng liêng. Nắm giữ và khẳng định mục tiêu tâm linh trong Yoga là Dharana.
Ram Chandra của Shahjahanpur (Babuji) đã giải
thích điều đó như sau:
“Mọi
người cần phải thiết lập ý định của họ, ngay từ đầu, dựa vào mục tiêu họ phải đạt
được, để suy nghĩ và ý chí của họ có thể mở đường tới đó. Qua quan sát thấy rằng
những người trên hành trình tâm linh không gắn trạng thái tối hậu vào mục
tiêu của họ chắc chắn vẫn chưa tới đích bởi vì trước khi tới được trạng
thái tối hậu, họ nhầm lẫn nó với một trong các trạng thái trung gian dẫn tới
trạng thái tối hậu hay Thực tại, và dừng lại ở đó. Vì vậy, họ đau khổ chỉ vì
không thiết lập mục tiêu. Ngay cả trong các vấn đề thế tục, nếu một
người không giữ mục tiêu trong tâm, nỗ lực của anh ta không bao giờ được củng cố để đảm bảo thành công.”
Làm thế nào để thực hành Dharana cộng hưởng với ý thức của
vũ trụ? Khi chúng ta chân thành thực hiện mục tiêu là một với trạng thái Tối
hậu, dòng chảy hướng tâm tạo ra sự khuấy động trong cái Vô biên. Chính Đấng
Thiêng liêng bị thuyết phục về mục đích duy nhất, về ý định tha thiết của chúng
ta. Khi đó, không còn đơn thuần là ‘tôi’ di chuyển về đích; mà xảy ra sự
chuyển đổi năng động về đích của người yêu và Người được yêu (Thượng đế),
ở đó sức hút đến từ cả hai phía và khoảng cách giữa người yêu và Người được yêu
ngày càng được rút ngắn. Sự gần gũi ngày càng tăng và điều này cuối cùng khiến
người tìm kiếm hòa vào cái Tối thượng, được cho là dạng chuyển động tiềm tàng tồn tại ở thời điểm của sáng tạo. Ý định, lý tưởng của chúng ta dẫn đến khao
khát cháy bỏng, sự thèm khát và thao thức, và điều này vượt xa sự tập trung đơn
thuần. Dharana giữ cho thiền gắn
vào mục tiêu tối hậu, và đây là điều rất quan trọng để mang tới trạng thái tối hậu.
Cùng khía cạnh này của Dharana cũng cho phép chúng ta nắm giữ
và làm sinh động các trạng thái bên trong mà chúng ta nhận được trong mỗi buổi
thiền, để chúng trở thành một phần của chúng ta. Bằng cách này, những món quà
chúng ta nhận được trong mỗi buổi thiền có thể được hấp thụ và phẩm tính của
chúng trở thành bản năng thứ hai của chúng ta.
SANKALPA
Thực ra, Dharana không thể thiếu đối với mọi khía cạnh của thực hành
Heartfulness, bởi vì nó là nhiên liệu cơ bản của sankalpa hay sự gợi ý tinh tế. Như Swami Vivekananda đã diễn tả nó
một cách đơn giản, “Ý nghĩ là gì? Ý nghĩ là một lực, giống như lực hấp dẫn hoặc
lực đẩy. Từ kho lực vô tận trong tự nhiên, công cụ được gọi là ý thức (chit) nắm giữ một số trong chúng, hấp thụ
và gửi chúng đi dưới dạng ý nghĩ.”
Với sankalpa
chúng ta có thể sử dụng sức mạnh của ý nghĩ một cách rất hiệu quả. Khi chúng ta
làm chủ nghệ thuật Dharana, sankalpa trở nên vô cùng có hiệu lực bởi vì
nó là sự gợi ý tinh tế nhất cộng hưởng trong một trái tim thuần khiết, rộng mở, yêu
thương kết nối với Đấng Thiêng liêng và do đó được hỗ trợ bởi Ý chí Thiêng
liêng. Đây cũng là bí mật đằng sau hiệu lực của cầu nguyện. Khi Dharana là trạng thái cầu nguyện, được
dâng lên từ một trái tim thuần khiết rỗng rang, thì Đấng Thiêng liêng sẽ chảy
vào và nó tự động thu hút sự chú ý hướng về cái Tối thượng. Bất cứ ý nghĩ hoặc
ý định nào được dâng lên trong trạng thái này chắc chắn tới được mục tiêu của
nó.
DÒNG TRUYỀN
Thiền Heartfulness được hỗ trợ bởi Dòng
truyền, giúp cho sự chú ý không nỗ lực hướng vào trong dễ dàng hơn,
bởi vì nó đến từ chính Nguồn. Nó chuyển sự chú ý của chúng ta vào sâu bên trong
một cách tự nhiên để thấm nhập Samadhi
tột đỉnh ngay từ ban đầu. Như đã đề cập trong bài viết trước về Pratyahara, sự chuyển hóa cá nhân từ
trong ra ngoài, từ trạng thái Samadhi
đi ra ngoài. Chúng ta nhận được sự hỗ trợ để nó là một cuộc hành trình nỗ lực phi áp lực.
SỰ NGHIÊN CỨU
Khoa học yoga về sự khai sáng bên trong phụ
thuộc vào Dharana. Từ một gợi ý ban đầu, chúng ta thiền, lặn sâu hơn vào ý thức vũ trụ của Samadhi và rồi nổi lên trở lại ở cuối
buổi thiền để quan sát, ghi nhận, luận ra những gì chúng ta đã trải qua và
những gì đã thay đổi ở trạng thái bên trong chúng ta. Không có Dharana nuôi dưỡng ý nghĩ ban đầu này, để nó
đi sâu và mở ra trong quá trình thiền, sự khai sáng là không thể.
Thực ra, lý do tại sao nhiều người không thể ‘đọc’ được trạng thái bên
trong của họ là bởi vì họ không nuôi dưỡng Dharana
trong lúc thiền.
Để làm như vậy đòi hỏi phải luyện tập các
chức năng liên quan đến nhận thức về manomaya
kosha và vignanamaya kosha, quan
sát với toàn bộ ý thức và hòa nhập kiến thức mà tâm trí nhận được theo cách mới và sáng tạo. Một cách để phát triển năng
lực này là viết nhật ký sau mỗi buổi thiền, viết lại những gì đã xảy ra. Một
cách khác là sử dụng thiền một cách tích cực như một công cụ để nghiên cứu,
bằng việc đặt câu hỏi hoặc đưa ra sự gợi ý để được khám phá thông qua ý thức
mở rộng trong lúc thiền. Tâm trí trong trạng thái thiền có thể phát triển một ý
tưởng hoặc vấn đề với tầm nhìn cao hơn và rộng hơn nhiều so với lập luận có thể
đạt được dựa trên trí năng.
Trên thực tế, ý thức mở rộng thường dẫn đến
nguồn cảm hứng, đó cũng là cách mà hầu hết các phát minh vĩ đại đã đến trong
lĩnh vực khoa học và cách mà hầu hết các kiệt tác nghệ thuật đã được tạo ra. Chẳng
hạn, giấc mơ của Kekulé đưa ông đến sự khám phá về vòng benzen, Định luật
Archimedes được khám phá trong khi Archimedes đang thư giãn trong bồn tắm.
Swami Vivekananda đã giải thích rõ trong phần
giới thiệu cuốn sách của ngài, Raja Yoga,
rằng Yoga là khoa học nhờ đó chúng ta có được trải nghiệm và nhận thức trực tiếp
về các trạng thái bên trong con người.
Ngài nói, “Ngay từ đầu, khoa học về Raja
Yoga đưa cho chúng ta một phương tiện để quan sát các trạng thái bên trong.
Công cụ là chính tâm trí. Sức mạnh của sự chú ý, khi được định hướng đúng và hướng vào bên trong, sẽ phân tích tâm trí và soi sáng sự việc cho chúng ta. Sức
mạnh của tâm trí giống như những tia sáng phân kỳ; khi chúng được hội tụ chúng tỏa sáng. Đây là phương tiện duy nhất về kiến thức
của chúng ta.”
Đó là tiềm năng và vẻ đẹp của Dharana.
Nguồn: SAMYAMA - PART 1