Cái tôi hầu như luôn được định nghĩa như một khái niệm tiêu cực trong xã hội của chúng ta. Người nào đó có cái tôi cao bị coi là khó tính và ra vẻ ta đây: họ không biết lắng nghe người khác; họ mang thái độ ‘theo cách của tôi hoặc ra chỗ khác’; họ kiêu ngạo và chỉ quan tâm đến bản thân, họ có khuynh hướng không quan tâm và coi thường nhu cầu của người khác. Nhưng liệu cái tôi có luôn là tiêu cực?
Suy cho cùng, cái tôi là cái đem đến cho chúng ta cá tính. Nó là lực kích hoạt cần thiết để thúc đẩy sự phát triển cá nhân của chúng ta. Nó là sức mạnh cho phép chúng ta nuôi dưỡng quyết tâm để giữ vững niềm tin và quan điểm của mình.
Cái tôi của chúng ta tin vào việc nói sự thật, và đi theo con đường mà nó cảm thấy là đúng đắn. Cái tôi tạo ra động lực - một người lãnh đạo có thể tạo nên sự thay đổi tích cực cho thế giới bởi cái tôi của họ thôi thúc họ thành công. Nói một cách đơn giản, cái tôi là một loại năng lượng. Giống như bất kỳ năng lượng nào, cách nó được sử dụng sẽ quyết định kết quả. Nếu cái tôi được dùng sai cách, kết quả có thể sẽ là có hại. Nhưng nếu cái tôi được sử dụng một cách khôn ngoan và với ý định tốt đẹp, kết quả sẽ là tích cực.
Một cách để đảm bảo cái tôi của chúng ta được sử dụng đúng cách là kiên định chinh phục nó. Chúng ta có thể làm điều này như thế nào? Một phương pháp là thiền. Trong thực hành Heartfulness, trái tim được xem như ‘vùng hoạt động cho tâm trí’. Khi kết nối với trái tim thông qua thực hành thiền dựa trên trái tim hàng ngày, chúng ta dần dần loại bỏ những khuynh hướng có tác động tiêu cực đến cái tôi - sự tức giận, sự thất vọng, sự đố kỵ, sự hận thù - và thay vào đó cho phép sự khiêm nhường phát triển để cái tôi có thể được chinh phục một cách vừa có hiệu quả vừa được phát triển có định hướng.
Chẳng bao lâu, những khuynh hướng tiêu cực của tâm trí sẽ được thay thế bởi những đặc điểm tích cực hơn của trái tim - sự đồng cảm, sự tử tế, lòng trắc ẩn, và tình yêu. Những đặc tính này giúp chuyển hóa cái tôi thành một loại năng lượng có ích hơn.